Marian Rejewski

Marian Rejewski

Odznaczenia

Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
Order Odrodzenia Polski
Order Odrodzenia Polski

Urodził się 16 sierpnia 1905 r. w Bydgoszczy. W czasie studiów matematycznych na Uniwersytecie Poznańskim został wytypowany przez polski wywiad wojskowy (Oddział II Sztabu Głównego) do pracy w Biurze Szyfrów. Przeszedł kurs kryptologii i po krótkim pobycie w Getyndze trafił do referatu BS 4 Biura Szyfrów w Warszawie.

Pracował nad złamaniem klucza szyfrującego niemieckiej maszyny szyfrowej Enigma i nad odtworzeniem jej konstrukcji. Działając wspólnie ze swoimi kolegami ze studiów, Henrykiem Zygalskim i Jerzym Różyckim, zdołał opracować techniki pozwalające na regularne odczytywanie szyfrogramów. Częste udoskonalanie przez Niemców sposobów kodowania i konstrukcji Enigmy zmuszały Rejewskiego do ciągłej pracy nad nowymi metodami rozszyfrowywania zakodowanych niemieckich meldunków. Mimo to, dzięki bydgoskiemu matematykowi, w 1938 r. polskie Biuro Szyfrów było w stanie odczytać aż 75% przechwyconych wiadomości zaszyfrowanych przez Enigmę. Tuż przed wybuchem II wojny światowej efekty pracy Rejewskiego i jego współpracowników przekazano wywiadom Francji i Wielkiej Brytanii.

We wrześniu 1939 r. poprzez Rumunię, Jugosławię i Włochy Marian Rejewski przedostał się do Francji, gdzie nadal pracował nad dekryptażem. Po pokonaniu państwa francuskiego przez hitlerowskie Niemcy przeszedł wraz z innymi kryptologami do głębokiej konspiracji. W 1943 r. jego zespół zmuszony został do ucieczki z Francji. Pomimo obrabowania i aresztowania przez hiszpańską policję, Rejewski przedostał się przez Hiszpanię i Portugalię do Wielkiej Brytanii, gdzie wstąpił do Polskich Służb Zbrojnych, ale został wyłączony przez Brytyjczyków i Amerykanów z prac nad dalszym rozszyfrowaniem Enigmy. Z powodu ściśle tajnych procedur jego wcześniejszy wkład w prace kryptologiczne nie mógł być powszechnie znany.

W listopadzie 1946 r. Rejewski wrócił do swojej rodziny w Bydgoszczy. Zrezygnował z pierwotnych planów podjęcia pracy naukowej na uniwersytecie ponieważ jego wojenną działalnością interesował się Urząd Bezpieczeństwa. Zmarł 13 lutego 1980 r. w Warszawie.

Pokaż więcej

DZIENNIK HISTORII: ZOBACZ WIĘCEJ

16 Sierpnia 1905 (120 lat temu)

Dziennik Historii Polski
W Bydgoszczy urodził się Marian Rejewski, polski kryptolog, który wraz z dwoma innymi matematykami rozpracował kod niemieckiej maszyny szyfrującej „Enigma”.

31 Grudnia 1932 (93 lata temu)

Dziennik Historii Polski
Złamany został szyfr niemieckiej maszyny kodującej „Enigma”, dokonali tego polscy matematycy: Jerzy Różycki, Marian Rejewski i Henryk Zygalski.

Miejsca pamięci: ZOBACZ WIĘCEJ

Kadr historii: ZOBACZ WIĘCEJ

DZIENNIK HISTORII POLSKI

15 Lipca
1410 (615 lat temu)
Odbyła się jedna z największych bitew średniowiecza. Bitwa pod Grunwaldem, wojska polsko-litewskie dowodzone przez króla Władysława Jagiełłę pokonały oddziały Zakonu Krzyżackiego.
1469 (556 lat temu)
Miała miejsce tak zwana „wojna o krowę”- zbrojne starcie między mieszkańcami Świdwina i Białogardu. Przyczyną konfliktu było przekazanie krowy na zimę jednemu z mieszkańców Białogrodu. Jednak gdy właściciel wrócił po swoją własność, spotkał się z odmową. Nocą kilka dni później, mieszkaniec Świdwina wraz z kolegami zabrał swoją krowę. Mieszkaniec Białogrodu postanowił ją odbić i tak się zapędził, że ukradł całe stado. Tak rozpoczął się konflikt między Świdwinem, a Białogrodem - białogardzianie, zaatakowali świdwinian. Według relacji w bitwie zginęło 300 mieszkańców Białogardu, a 100 trafiło do świdwińskiej niewoli. Finalnie bitwę wygrali mieszkańcy Świdwina, czego symbolem była zdobyta flaga, która wisiała 200 lat na kościelnej wieży.
1861 (164 lata temu)
Zmarł członek Rady Administracyjnej w Królestwie Polskim i prezes Rządu Narodowego podczas powstania listopadowego książę Adam Jerzy Czartoryski. Podczas emigracji dowodził obozem Hotelu Lambert.
1876 (149 lat temu)
Zmarł komediopisarz i poeta Aleksander Fredro.
1883 (142 lata temu)
Urodził się gen. bryg. Wacław Przeździecki. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej We wrześniu 1939 roku dowodził obroną Grodna przed Armią Czerwoną. Więziony przez NKWD.
1900 (125 lat temu)
W Jelcu urodził się Antoni Cejzik. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 roku walcząc w 13 pułku piechoty, poległ w okolicach Zaborowa 12.IX.1939r. Przed wojną zawodnik Polonii Warszawa, lekkoatleta, dwukrotny olimpijczyk. Dwadzieścia trzy razy ustanawiał rekordy Polski w sztafetach, trójskoku, pchnięciu kulą, rzucie dyskiem, pięcioboju i dziesięcioboju.
1908 (117 lat temu)
W Poznaniu urodził się Henryk Zygalski - matematyk Uniwersytetu Poznańskiego, kryptolog, pracownik kontrwywiadu wojskowego oraz Biura Szyfrów Sztabu Generalnego. Henryk Zygalski był wynalazcą techniki arkuszy perforowanych zwanych „płachtami Zygalskiego”. Wraz z Marianem Rejewskim i Jerzym Różyckim złamał szyfr niemieckiej maszyny „Enigma”, co przyczyniło się do szybszego zakończenia II wojny światowej.
1910 (115 lat temu)
Ignacy Jana Paderewski wygłosił przemówienie pod odsłoniętym pomnikiem grunwaldzkim w 500 rocznicę zwycięskiej bitwy. Był to debiut Paderewskiego jako polityka. Podczas wojny światowej Paderewski wsparł politykę Romana Dmowskiego i Komitetu Narodowego Polskiego.
1941 (84 lata temu)
W ramach akcji Intelligenztzaktion Schlesien aresztowany został przez Niemców Kazimierz Kierzkowski, major piechoty Wojska Polskiego i Armii Krajowej, działacz polityczny i społeczny, szef Biura Propagandy i Informacji Związku Walki Zbrojnej Kraków - Górny Śląsk, założyciel Organizacji Orła Białego.
1943 (82 lata temu)
W Sielcach nad Oką w ZSRR odbyło się uroczyste zaprzysiężenie żołnierzy 1 Dywizji Piechoty im Tadeusza Kościuszki. Przysięga została poprzedzona mszą świętą dla żołnierzy i przybyłej delegacji, którą odprawił ksiądz major Wilhelm Franciszek Kubsz.
1943 (82 lata temu)
Ukraińska Powstańcza Armia dokonała pogromu zamieszkałej przez Polaków wsi Pułhany w powiecie horochowskim w województwie wołyńskim. Za pomocą nie tylko broni, ale i różnych narzędzi Ukraińcy pozbawili życia 97 osób.
1948 (77 lat temu)
Został zamordowany przez komunistów w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie Bolesław Budelewski ps. „Pług”. Podczas wojny żołnierz AK Ostrołęka, po jej zakończeniu dowodził kompanią terenową podległą Komendzie Powiatu Ostrołęka NZW.
1959 (66 lat temu)
Nieudana próba zamachu w Zagórzu na I sekretarza KC KPZR Nikitę Chruszczowa przeprowadzona przez Stanisława Jarosa (zdjęcie).
2023 (2 lata temu)
W wieku 97 lat zmarła Krystyna Kunowska-Prędecka ps. „Krysia”. Podczas Powstania Warszawskiego sanitariuszka batalionu szturmowego „Odwet”.
Miejsca pamięci

LICZBA MIEJSC PAMIĘCI

© 2019 -   pamietajskadjestes.pl - Wszelkie prawa zastrzeżone