Stanisław Konarski
Hieronim Franciszek Konarski herbu Gryf, imię zakonne Stanisław od świętego Wawrzyńca urodził się 30 września 1700 roku w Żarczycach Dużych. Pochodził ze szlacheckiej rodziny, jego matka – Helena z Czermińskich, blisko spokrewniona z możnym rodem Tarłów . Ojciec Jerzy piastował godność kasztelana zawichojskiego. Stanisław Konarski wcześnie stracił rodziców, po ich śmierci znalazł się pod opieką wuja Antoniego Czermińskiego. W 1709 oddany został do kolegium pijarskiego w Piotrkowie , mieście trybunalskim. W 1715 wstąpił do zakonu pijarów i rozpoczął nowicjat w Podolińcu , tak jak jego bracia: Stanisław (Antoni) i Władysław (Ignacy). W Podolińcu przez 7 lat związany jest ze sławnym w całej Polsce, bardzo zasłużonym Kolegium Pijarów , specjalizuje się w naukach humanistycznych, zostaje nauczycielem składni i poezji, a także zajmuje się pracą katechetyczną i filozofią. W 1722 – wysłany został przez władze zakonne do Warszawy jako nauczyciel retoryki w tamtejszym kolegium pijarskim. Było to dla młodego Konarskiego wspaniałą okazją do kształcenia wymowy, wygłaszania mów, oracji i okolicznościowych kazań. W tych latach powstają jego pierwsze dzieła – cykl wierszy do Matki Boskiej – silnie stylizowanych i wzorowanych na Sarbiewskim , twór naśladownictwa szkolnego, jak sam kiedyś o nich powie. Stanisław Konarski odkrywa wtedy czczość i bezwartościowość nauk, które pobierał. Dzięki pomocy wuja Jana Tarły wyjeżdża do Italii. Ukończył rzymskie Collegium Nasarenum, którego rektorem w owym czasie był Paolino Chellucci. Konarski studiował m.in. we Francji i w Niemczech. W 1730 z inspiracji Józefa Andrzeja Załuskiego rozpoczął pracę edytorską nad zbiorem konstytucji i praw sejmowych – Volumina Legum . Po śmierci Augusta II popiera Leszczyńskiego i wydaje kilka dzieł politycznych, posłuje do Paryża zabiegając o poparcie dla Leszczyńskiego. Podróże do Francji dają możliwość zapoznania się z nowoczesnymi myślami o wychowaniu i nauczaniu. Poznaje dorobek francuskiego oświecenia, zajmuje się ideami Locke’a i Rollina. W roku 1740 zakłada w Warszawie Collegium Nobilium W swoim 4-tomowym traktacie politycznym O skutecznym rad sposobie przedstawił błędy ustrojowe i dał zarys reformy państwowej. Głównie zajmował się rozważaniami etycznymi. Napisał Mowę o kształtowaniu człowieka uczciwego i prawego obywatela. Jest także autorem Ordynacji wizytacji apostolskich, gdzie w części I znajduje się pierwszy zarys etyki zawodowej nauczyciela. W 1771 r. został wyróżniony przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego medalem Sapere auso, czyli Temu, który odważył się być mądrym. Zmarł 3 sierpnia 1773 roku w Warszawie. Pochowany w kościele o.o. pijarów przy ul. Długiej. Prochy Stanisława Konarskiego i innych pijarów zostały po powstaniu listopadowym usunięte przez Rosjan. Ponownie skrycie pochowany w bliżej nieznanym miejscu, w zbiorowej, nieoznaczonej mogile pod alejką między kwaterami 7 i 9 na Cmentarzu Powązkowskim.
Pokaż więcej