Szczegółowe dane: | |
| Kraj: | Polska |
| Województwo: | Łódzkie |
| Miejscowość: | Piaski |
| Lokalizacja: | ul. Wolności 19 |
DNIA Z 4 NA 5 WRZEŚNIA 1939r. W TYM MIEJSCU
ZAMORDOWANI ZOSTALI PRZEZ ŻOŁDAKÓW HITLEROWSKICH:
BEDNARCZYK WOJCIECH LAT 63
KOZA BOLESŁAW LAT 40
ŁAGIEWKA ELEONORA LAT 16
MICHOŃ WŁADYSŁAW LAT 26
PLUTA WOJCIECH LAT 65
RACHWALIK JÓZEF LAT 60
RACHWALIK MARIA LAT 60
RACHWALIK STANISŁAW LAT 20
SZYDA JAN LAT 35
SZYDA JAN LAT 40
SZYDA WŁADYSŁAW LAT 28
WROŃSKI JAN LAT 58
WROŃSKA PAULINA LAT 58
CZEŚĆ ICH PAMIĘCI
W dniu 4 września 1939 r. przez wieś Piaski przechodziły oddziały niemieckie, z których jeden zatrzymał się na noc w pobliżu miejscowości. W późnych godzinach wieczornych żołnierze niemieccy rozpoczęli ostrzał wsi po uprzednim oświetleniu jej specjalnie wystrzelonym ładunkiem. Po zakończeniu ostrzału Niemcy weszli do wsi i przechodząc obok kolejnych zabudowań wyganiali z domów mieszkańców. Część z nich została zmordowana na drodze na oczach rodzin, a niektóre z ofiar dodatkowo przed śmiercią były dotkliwie bite kolbami karabinów. W takich okolicznościach zginęli: Wojciech Bednarczyk, Władysław Szyda s. Adama, Jan Szyda s. Adama, Bolesław Koza, Wojciech Pluta, Jan Szyda s. Michała, Jan Wroński, Władysław Michoń, Józef Rachwalik, Marianna Rachwalik, Stanisław Rachwalik s. Józefa, Paulina Wrońska oraz Eleonora Łągiewka. Dwójce mieszkańców, których sprawcy usiłowali zabić, udało się przeżyć. Jedną z tych osób była Helena Rachwalik. Miała ona wtedy 16 lat. Zwłoki ofiar początkowo pochowane zostały na terenach poszczególnych posesji, a później przeniesiono je na cmentarz w Garnku. W toku prowadzonego śledztwa przez Oddziałową Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Łodzi (oraz jej poprzedniczkę) w zakresie zabójstw 13 Polaków dokonanych w nocy z 4 na 5 września 1939 roku we wsi Piaski przez żołnierzy hitlerowskich nie udało się ustalić tożsamości sprawców mordu. Można jedynie przypuszczać, że dopuścili się jej żołnierze 42 regimentu piechoty z 46 Dywizji Piechoty Wehrmachtu operujący w rejonie Piasków w dniach 4-6 września 1939 r. Śledztwo w zakresie tego zdarzenia prowadzone było za syg. S53/05/Zn i zostało zakończone decyzją z dnia 17 października 2005 roku o umorzeniu postępowania. W 30 rocznicę napaści hitlerowców na Polskę i barbarzyńskiego mordu ludności wsi Piaski, mieszkańcy gromady Garnek złożyli się i ufundowali pamiątkową tablicę, która została zamontowana na budynku wtedy obecnej Szkoły Podstawowej w Piaskach. Na tablicy była informacja, że dnia z 4 na 5 września 1939 roku w tym miejscu zostali zamordowani przez żołdaków hitlerowskich. Cześć ich pamięci. Opiekę nad miejscem upamiętnionym mieli sprawować uczniowie szkoły w Piaskach. Na wniosek kilku osób z rodzin pomordowanych we wrześniu 2010 roku tablica została przeniesiona na zbiorową mogiłę do Kajetanowic. Powodem tego miało być to aby uroczystości rocznicowe były obchodzone wspólnie. Takie rozwiązanie było kontrowersyjne. Dlatego starą tablicę pozostawiono na budynku po byłej szkole a nową tablicę umieszono na zbiorowej mogile w Kajetanowicach. Obecny radny Tomasz Wroński prowadził rozmowy z członkami rodzin pomordowanych i ustalił, że osoby z pozostałych rodzin osób zamordowanych szanują taką wolę aby uroczystości barbarzyńskiego mordu na mieszkańcach wsi Piaski i Kajetanowice były obchodzone wspólnie we wrześniu każdego roku w Kajetanowicach ale żeby płyta pamiątkowa lub kamień pamiątkowy upamiętniający barbarzyński mord Wermachtu na mieszkańcach wsi Piaski w rejonie byłej szkoły pozostał. W związku z powyższym w dniu 25 maja 2017 roku radny Tomasz Wroński złożył wniosek do Wójta Gminy w Gidlach o ustawienie kamienia pamiątkowego wraz z tablicą informacyjną o tym tragicznym dniu. Pamiątkowy kamień został sfinansowany przez Urząd Gminy Gidle, który w 80 rocznice mordu 13 mieszkańców wsi Piaski tj w dniu 5 września 2019 roku został poświęcony przez księdza proboszcza Dariusza Tuczapskiego. Podczas poświęcenia kamienia pamiątkowego obecne były rodziny osób zamordowanych, Wójt Gminy Gidle Pan Lech Bugaj, Przewodniczący Rady Gminy Pan Leszek Kucharski wraz z radnymi, Sekretarz Gminy Gidle Pani Urszula Borowik , radny a jednoczenie sołtys wsi Piaski Pan Tomasz Wroński, sołtys wsi Kajetanowice Pani Renata Musiał, członkowie Rady Sołeckiej wsi Piaski oraz mieszkańcy z miejscowości Piaski i Kajetanowice.
